Melodia Nadziei – Rodzina Ulmów.
Projekt ” Melodia Nadziei – Rodzina Ulmów” to wyjątkowa lekcja historii, która ma na celu uczcić bohaterstwo rodziny Ulmów i upamiętnić ich odwagę w ratowaniu Żydów podczas Holocaustu.
Koncerty połączyły w sobie muzykę, narrację i wizualne elementy, aby stworzyć wzruszające i inspirujące widowisko. Wydarzenia odbyły się 7 miastach województwa lubelskiego i składały się z
utworów muzycznych, które nawiązywały do tematów związanych z odwagą, nadzieją i jednością. Repertuar objął utwory klasyczne, współczesne kompozycje oraz tradycyjne melodie, które
odzwierciedliły zarówno tragizm Holocaustu, jak i siłę ludzkiego ducha, pieśni powstańcze i wojenne. W trakcie wydarzenia zostały przedstawione narracje, które wprowadziły publiczność w historię
rodziny Ulmów i ich bohaterskie czyny. Artyści opowiedzieli historię rodziny Ulmów, ich ryzyko, poświęcenie i odwagę, co pozwoliło jeszcze głębiej zanurzyć się w ich historii. Koncerty
były uzupełniony przez wizualne elementy, takie jak fotografie historyczne i filmy dokumentalne, które ilustrowały opowieść o rodzinie Ulmów. Celem projektu ” Melodia Nadziei – Rodzina Ulmów” było stworzenie wyjątkowego koncertu, który nie tylko uhonoruje pamięć rodziny Ulmów, ale także pozwoliło publiczności przeżyć emocjonalną podróż, inspirującą ich do działania i propagowania wartości, takich jak odwaga, sprawiedliwość i solidarność. Na każdym koncercie dostępne były słowa śpiewanych pieśni w postaci drukowanych śpiewników oraz była możliwość śledzenia tych słów na telebimie. Po każdym koncercie odbyły się spotkanie z artystami. W projekcie udział wzięli znani i lubiani, cenieni przez publiczność artyści – światowej sławy śpiewaczka operowa Alicja Węgorzewska, Maciej Miecznikowski – śpiewak operowy, piosenkarz oraz Robert Grudzień – mistrz organów, pianista. Artyści wielokrotnie przygotowywali koncerty edukacyjno-kulturalne, bazujące na wartościach takich jak patriotyzm, miłość, nadzieja i promowanie wielopokoleniowości, poprzez przygotowanie projektów międzypokoleniowych. Wybór materiału jaki będzie prezentowany będzie dokonany w porozumieniu z naszymi partnerami, którymi przy tym projekcie byli: Centrum Jana Pawła II w Lublinie i Fundacja imienia Mikołaja z Radomia. Dodatkowo ważnym aspektem naszego projektu było nawiązanie współpracy z lokalnymi samorządami, szkołami i organizacjami seniorskimi. Współpraca na poziomie lokalnym pozwoliła na jak najbardziej efektywne wykorzystanie zasięgu projektu, dotarcie do wielu beneficjentów oraz popularyzację dialogu miedzy młodym pokoleniem i seniorami.
Podczas koncertu wykonane zostały między innymi utwory:
Rota, Nim wstanie dzień, Modlitwa obozowa, Warszawo ma, Czerwone Maki, Deszcz jesienny, Gdzie są kwiaty, Jak długo w sercach naszych, oraz przedstawione zostały poniższe informacje:
***
Błogosławieni Józef i Wiktoria Ulmowie z podkarpackiej wsi Markowa wraz z siódemką dzieci zginęli w 1944 roku z rąk niemieckich żandarmów za ukrywanie żydowskich sąsiadów.
Ich rodzina stała się symbolem wszystkich Polaków, którzy zginęli za niesienie pomocy Żydom podczas okupacji. Niezłomna odwaga, wiara i poświęcenie Wiktorii i Józefa Ulmów jest niesamowitą historią, która chcemy upowszechniać i kultywować dla kolejnych pokoleń.
Rodzina Ulmów wykazała się niezwykłą odwagą i poświęceniem, ryzykując swoje własne życie, aby ratować innych. Historia ich rodziny może stanowić inspirację dla innych ludzi, pokazując, że nawet w najtrudniejszych okolicznościach można wykazać się empatią, solidarnością i odwagą. Kultywowanie ich pamięci może zachęcać innych do działania na rzecz sprawiedliwości, obrony praw człowieka i walki z niesprawiedliwością. Historia rodziny Ulmów daje nam możliwość edukowania społeczeństwa na temat Holocaustu, jego skali i konsekwencji. Przekazywanie tej historii jest ważne, aby uświadamiać o przeszłości, aby nie powtórzyły się błędy, oraz aby promować wartości takie jak tolerancja, szacunek i równość.
Józef i Wiktoria urodzili się w Markowej, tam dorastali, a w 1935 r. zawarli ślub w kościele parafialnym pw. św. Doroty. W rodzinnej wsi postrzegani byli jako ludzie uczciwi, pracowici, wierzący i pełni pasji. Wiktoria zajmowała się domem i dziećmi, udzielała się także w amatorskim teatrze wiejskim. Józef był rolnikiem i działaczem Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej i Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”. Trudnił się ogrodnictwem, pszczelarstwem i hodowlą jedwabników, osiągając w tych dziedzinach sukcesy. Jego największą pasją była jednak fotografia, bogato ilustrująca życie jego rodziny i mieszkańców Markowej.
Przed wybuchem II wojny światowej na Podkarpaciu mieszkało co najmniej 120 tysięcy Żydów. W samej niemal 4,5 tysięcznej Markowej mieszkało ok. 120 osób wyznania mojżeszowego. Markowscy Żydzi zajmowali się głównie handlem, jedynie kilka osób uprawiało ziemię.
Józef Ulma już przed wojną pozostawał w bardzo dobrych stosunkach z Żydami. Kilka rodzin żydowskich mieszkało z nim po sąsiedzku, z innymi handlował uprawianymi przez siebie warzywami.
23 listopada 1939 r. wszedł w życie nakaz, by wszyscy Żydzi powyżej 10 roku życia nosili na ramionach opaski z gwiazdą Dawida. Wkrótce potem weszły kolejne obostrzenia: obowiązek pracy, zakaz korzystania ze środków transportu czy opuszczania bez zezwolenia miejsca zamieszkania. Żydów umieszczano w gettach lub kierowano do obozów pracy.
W 1941 r. Niemcy podjęli decyzję o „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej”, a los Żydów stał się dramatyczny.
Akcja „Reinhardt,” której celem było wymordowanie wszystkich Żydów w Generalnym Gubernatorstwie oraz Okręgu Białostockim, zaczęła być realizowana w Łańcucie i jego okolicach na przełomie lipca i sierpnia 1942 roku. Niemcy wprowadzili zakaz przebywania Żydów na terenie Markowej i rozpoczęli wywózkę do obozu pracy w Pełkiniach, a następnie do obozu zagłady w Bełżcu.
Niektórzy z markowskich Żydów poprosili wówczas Ulmów o pomoc. Początkowo Józef pomagał im budować ziemianki na obrzeżach wsi. Wiemy o czteroosobowej rodzinie, zwanej Ryfkami, której pomógł zbudować schron w jarze niedaleko potoku. Nie był to jednak skuteczny sposób na przeżycie – niemieccy żandarmi wraz z granatowymi policjantami przeprowadzali doraźne poszukiwania Żydów: zarówno we wsi, jak i w okolicy.
13 grudnia 1942 r. Niemcy nakazali zorganizowanie akcji poszukiwawczej sołtysowi Markowej. Sołtys przed południem poinformował mieszkańców wsi o planowanej akcji, czym umożliwił ukrywającym lepsze zabezpieczenie kryjówek.
Pojmanych zamknięto w tzw. areszcie gminnym, znajdującym się przy głównym skrzyżowaniu we wsi. 14 grudnia 1942 r. wszyscy zostali rozstrzelani przez żandarmerię niemiecką ale mimo tej akcji w Markowej nadal ukrywano 29 Żydów, z których 21 doczekało końca okupacji.
Żydzi byli ukrywani w Markowej przez kilka rodzin, ale największą grupę w swoim domu przyjęli Ulmowie. Stało się to najprawdopodobniej w grudniu 1942 roku. Byli to znajomi Ulmów z Łańcuta.
Wiemy, że Józef Ulma wraz z ukrywanymi zajmował się garbowaniem skór, które sprzedawał, by zarobić na życie. Umożliwiało to położenie domu Ulmów na uboczu wsi. Ukrywający się Żydzi zapewne łożyli na swoje utrzymanie; nic jednak nie wskazuje na to, aby Ulmowie pomagali im w zamian za gratyfikację finansową.
Duże ilości jedzenia, które kupowała Wiktoria, zwracały jednak uwagę otoczenia i sugerowały, że w ich domu mieszkają nie tyko członkowie rodziny. Pozostaje zagadką, kto i kiedy doniósł Niemcom o ukrywających się Żydach. Prawdopodobnie był to Włodzimierz Leś – posterunkowy Polnische Polizei, czyli granatowy policjant z Łańcuta. Dokumenty sugerują również, że nim Goldmanowie zwrócili się o pomoc do Ulmów to właśnie Leś za pieniądze pomagał im ukrywać się w Łańcucie, a później wypędził, zatrzymując jednocześnie ich majątek.
Nocą z 23 na 24 marca 1944 r. do Markowej przyjechało 5 żandarmów i 6 granatowych policjantów. Grupą dowodził szef łańcuckiej żandarmerii, porucznik Eilert Dieken.
W kilka chwil zamordowano 17 osób. Po zakończeniu masakry Niemcy przystąpili do grabieży gospodarstwa i przedmiotów należących do zamordowanych. Mieszkańców wsi przymuszono do pogrzebania zabitych.
Rodzina Ulmów wykazała się niezwykłą odwagą i poświęceniem, ryzykując swoje własne życie, aby ratować innych. Kultywowanie ich pamięci jest sposobem na uczczenie ich heroicznych czynów i docenienie ich niezwykłego wkładu w ocalenie ludzkiego życia.
Historia ich rodziny może stanowić inspirację dla innych ludzi, pokazując, że nawet w najtrudniejszych okolicznościach można wykazać się empatią, solidarnością i odwagą. Kultywowanie ich pamięci może zachęcać innych do działania na rzecz sprawiedliwości, obrony praw człowieka i walki z niesprawiedliwością. Przez kultywowanie pamięci rodziny Ulmów przeciwdziałamy zapomnieniu ich heroicznych czynów. Ważne jest, aby przekazywać tę historię kolejnym pokoleniom, aby nie tylko uczcić pamięć tych bohaterów, ale także zapobiec powtarzaniu się podobnych tragedii w przyszłości. Historia rodziny Ulmów daje nam możliwość edukowania społeczeństwa na temat Holocaustu, jego skali i konsekwencji. Przekazywanie tej historii jest ważne, aby uświadamiać o przeszłości, aby nie powtórzyły się błędy, oraz aby promować wartości takie jak tolerancja, szacunek i równość.
W 1995 r. Józef i Wiktoria Ulmowie zostali uhonorowani medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W 2010 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył ich pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Ubogie małżeństwo z Markowej stało się patronem szkoły i ulic. Ich imię nosi też jedyne w Polsce Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej, otwarte w marcu 2016 roku w Markowej. 10 września 2023 r. w Markowej odbyła się beatyfikacja rodziny Ulmów.
24 marca – dzień śmierci rodziny Ulmów z Markowej – od 2018 r. jest obchodzony jako Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką dla uczczenia tych wszystkich, którzy pomimo ogromnego niebezpieczeństwa nieśli pomoc ludności żydowskiej.
***
Koncerty odbyły się w następujących miejscowościach:
30.10.2023, godz. 10:00 Samorządowy Zespół Szkolny we Frampolu
30.10.2023, godz. 12:00 Zespół Szkół Budowlanych i Ogólnokształcących w Biłgoraju
zdjęcia: biłgoraj.com.pl
31.10.2023, godz. 10:00 1LO im. W. Broniewskiego w Świdniku
31.10.2023, godz. 12:00 Zespół Szkół w Piaskach
7.11.2023, godz. 10:00 Zespół Szkół Ponadpodstawowych Nr 3 im. Armii Krajowej w Zamościu
7.11.2023, godz. 13:00 Publiczna Szkoła Podstawowa im. św. Antoniego z Padwy w Radecznicy
7.11.2023, godz. 19:00 Sanktuarium Świętej Rodziny w Lublinie
Zadanie: MELODIA NADZIEI.RODZINA ULMÓW finansowane jest ze środków
Ministra Edukacji i Nauki
https://www.onet.pl/informacje/kai/cykl-koncertow-melodia-nadziei-rodzina-ulmow-heroizm-polakow-pod-okupacja-niemiecka/k92p0ph,30bc1058
https://archidiecezjalubelska.pl/blog/melodia-nadziei-rodzina-ulmow-koncerty-patriotyczno-edukacyjne/
https://www.radiozamosc.pl/artykul/22775,bilgoraj-koncert-melodia-nadziei
https://moj.powiat.pl/lekcja-patriotyzmu-w-i-lo-foto-4768272.html
Wydarzenie edukacyjno-patriotyczne RODZINA ULMÓW “Melodia Nadziei” 30.X – 7.XI.
https://www.radiozamosc.pl/artykul/22775,bilgoraj-koncert-melodia-nadziei
https://bilgorajska.pl/aktualnosc,30600,0,0,0,Koncert-poswiecony-pamieci-rodziny-Ulmow-z-udzialem-slawnych-muzykow.html
https://moj.powiat.pl/koncert-poswiecony-pamieci-rodziny-ulmow-4676989.html
https://moj.powiat.pl/koncert-poswiecony-pamieci-rodziny-ulmow-z-udzialem-slawnych-muzykow-4680406.html
https://bilgorajska.pl/aktualnosc,30600,0,0,0,Koncert-poswiecony-pamieci-rodziny-Ulmow.html
Znani artyści przyjechali do Biłgoraja. Sala pęka w szwach (foto)
https://polityka.co.pl/gwiazdy-wystapia-w-poniedzialek-w-bilgoraju-4629257.html
https://bilgorajska.pl/aktualnosc,30581,0,0,0,Co-Gdzie-Kiedy.html
Cykl koncertów „Melodia Nadziei Rodzina Ulmów, heroizm Polaków pod okupacją niemiecką”
https://bilgoraj.com.pl/pl/14_kultura-i-rozrywka/36971_w-bilgoraju-bedzie-szczegolny-koncert-uczci-on-niezwykla-rodzine.html
https://bilgorajska.pl/wydarzenie,5830,0,0,0,Koncert-patriotyczno-edukacyjny-pt-Melodia-nadziei.html
